Tv-programma’s over laaggeletterdheid, ludieke acties bij raadsvergaderingen en een Kamermeerderheid voor een recht op duidelijke informatie. Steeds meer mensen en organisaties zien het belang in van heldere (overheids)informatie. Sinds afgelopen zomer bestaat er zelfs een internationale ISO-standaard voor heldere taal. Wat houdt die in, en hebben we daar wat aan? We zochten het uit.

Van lengte- en breedtegraden in de geografie en de schaal van technische tekeningen, tot de weergave van datum en tijd en ISBN-nummers om boeken mee te identificeren. Over allerlei zaken bestaan internationale afspraken, richtlijnen en regels die moeten zorgen dat internationale organisaties beter met elkaar kunnen samenwerken. Dat zijn standaarden en normen van de ISO, de Internationale Organisatie voor Standaardisatie. Het verschil tussen die twee: voor normen kun je een certificaat behalen, voor standaarden niet.

De nieuwe ISO-standaard

Sinds kort is er dus ook een ISO-standaard voor heldere taal. Dit Engelstalige document beschrijft de kenmerken waaraan communicatiemiddelen moeten voldoen om helder te zijn:

• Relevant: heeft de gebruiker de informatie nodig?
• Vindbaar: kan de gebruiker vinden wat hij of zij zoekt?
• Begrijpelijk: is de informatie te snappen? 
• Toepasbaar: kan de gebruiker er iets mee? 

Onder elk van deze principes hangt een aantal richtlijnen die communicatiemedewerkers verder kunnen helpen. Bijvoorbeeld bij het maken van een tekst, maar ook bij video’s, infographics of beeldbrieven. Je kunt de richtlijnen zien als een uitgebreide checklist. Soms zijn ze heel algemeen, zoals: kies de informatie die lezers nodig hebben of ga uit van de behoefte van de lezer. Andere zijn specifieker: spreek de lezer aan of gebruik tussenkoppen. De richtlijn vertelt je wát je moet doen, niet hoe.

De ISO-standaard voor heldere taal is een nuttige basis voor het maken van communicatiemiddelen die nog beter te begrijpen en te gebruiken zijn.

Breder dan B1

De ISO-standaard is dan ook breder dan het in Nederland bekende ‘B1-schrijven’. Waar het bij B1 vooral gaat om woordkeuze, zinslengte en structuur, gaat deze standaard ook over de situatie van de gebruiker. Wordt iets thuis bekeken of in de bushalte? Wacht de lezer op een belangrijke uitslag? Dan wil diegene waarschijnlijk direct weten waar hij aan toe is. Is het aannemelijk dat de ontvanger in de stress zit? Ook daar kun je rekening mee houden. Zo kun je deze ISO-standaard ook zien als een tool voor het maken van inclusievere communicatiemiddelen. 

Wat wij vinden

De ISO-standaard voor heldere taal is een nuttige basis voor het maken van communicatiemiddelen, zodat die nog beter te begrijpen en te gebruiken zijn. Het kijkt breder dan taal alleen en voegt zo echt wat toe aan de B1-richtlijnen. Omdat de negentien principes hier en daar wat algemeen zijn, lijkt een vertaalslag en een verdere uitwerking van deze principes ons wel wenselijk. Zodat iedereen er écht effectief mee aan de slag kan. En daar kunnen wij uiteraard bij helpen. 

Dus wil je aan de slag met de internationaal overeengekomen evidence-based ISO-richtlijnen voor heldere taal en je communicatiemiddel relevant, vindbaar, begrijpelijk en toepasbaar maken? Zodat je zoveel mogelijk de mensen bereikt die je wil bereiken? Neem contact met ons op. We helpen je graag.